Uniwersalny język

Chociaż znane są liczne próby opracowania uniwersalnego języka nauki, które były podejmowane w przeszłości [1] to do dziś nie udało się przyjąć jednej i słusznej koncepcji, która by zadowoliła wszystkich i jest to sytuacja, której nijak nie da się przełamać.

O ile w naukach ścisłych - matematyce, fizyce, czy nawet w informatyce ten problem nie istnieje - tam każde twierdzenie, czy każde zdanie nauki można wyrazić za pomocą powszechnie akceptowanego języka symboli matematycznych. W przypadku nauk humanistycznych i przyrodniczych takiej swobody, bowiem operują szerszą gamą pojęć, a uzasadnianie twierdzeń nie odbywa się drogą dowodu.

Czasy mamy jakie mamy i grzechem byłoby nie wykorzystać możliwości, jakie dają komputery do przetwarzania danych za ich pomocą. To jednak wyklucza użycie języka naturalnego, który nie jest neutralny i mało ścisły. Z tego oczywiście wynika konieczność rezygnacji z tego modeul narracji, który jest stosowany w naukach humanistycznych. Formuła współczesnych badań archeologicznych, a zwłaszcza warstwa analizy i interpretacji sprowadza sie do łączenia w złożone struktury drobnych fragmentów gromadzonych na przykład w trakcie wykopalisk. W dużym uproszczeniu hipotezy stawiane przez prahistoryków można scharakteryzować jako zdania definiujące układ relacji, w jakich względem siebie pozostają poszczególne wytwory człowieka.

Podkreśliłem słowo relacja bo jest kluczem, do zrozumienia, dlaczego proponuję tu użycie języka predykatów jako uniwersalnego języka narracji w archeologii. Bowiem zgodnie z semantyką języka predykatów formuły zdaniowe buduje się z symbolu predykatowego i argumentów, które w teorii mnogości symbolizują odpowiednio relację i jej poszczególne człony [2]. Argumentami formuły zdaniowej mogą być zarówno zmienne (rozpoczynające się od dużej litery) jak i stałe. Jeśli p(X) jest predykatem jednoargumentowym, to za jego pomocą oznacza się wszystkie te elementy jakiegoś zbioru, które posiadają cechę p. Na przykład predykat twarde(żelazo) można odycztać następująco: "żelazo jest twarde".
Jeśli p(X,Y) jest predykatem dwuargumentowym to za jego pomocą oznacza się wszystkie te pary uporządkowane , które są w relacji p. Predykat nad(warstwa A, warstwa B) odpowiada zdaniu "Warstwa A leży nad warstwą B". [3]

c.d.n

[1] Sobczyńska D., E. 2000. Czerwińska "Uniwersalizm językowy nauki" [w:] Piotrowska E., Korpikiewicz H. (red) "Matematyka - Język - Przyroda", Poznań.

[2] Wójcik R. 2003. "Wykłady z logiki z elementami teorii wiedzy", Warszawa.

[3] Kmita J. 1973. "Wykłady z logiki i metodologii nauk", Warszawa.